Lachen als niezen van de ziel

Robert Wentges is emeritus hoogleraar keel-neus-oorheelkunde. Zijn fascinatie voor hoe het verschijnsel 'niezen' wordt geïntegreerd in fictie komt dus niet uit de lucht vallen. Wél is het bijzonder dat hij niet over een nacht ijs is gegaan voor zijn artikel in Bühne 2. Zoals een psychiater, onder wie de grote Freud, literatuur integreert in onderzoekmodellen voor uiteenlopende neurosen - heeft Wentges een studie gemaakt van het verschijnsel niezen in de literatuur:

"In de modernere literatuur wordt niezen soms verbonden met de psychische gesteldheid. De gekwelde dichter Jan Emmens schrijft: Soms het gevoel dat ik, wanneer ik psychisch zou kunnen niezen, mijn angst kwijt zou zijn. W.F. Hermans: Treurigheid over mijn mislukte leven kwam over mij als een niesbui. (...)

Een vrolijker kijk op niezen heeft Frans Kellendonk: Voor mijn gemoedsrust houd ik het erop dat niezen een blijde gebeurtenis is. Wyndham Lewis, de intelligentste schrijver van deze eeuw, heeft gezegd dat lachen het niezen van de ziel is. Naar aanleiding daarvan poneer ik dat niezen moet worden beschouwd als lachen van de neus. Dat het een onafhankelijkheidsverklaring is van de neus die, net als een ander, doorgaans kuis bedekt lichaamsdeel, wars is van goede smaak en dito manieren en zelf de momenten kiest waarop hij blijk geeft van zijn onstuitbare levensblijheid."

Lees het hele artikel van Robert Wentges in Bühne 2, maart/aprilnummer