Meekijken met Hans Sizoo: kunst in beeld over de landschappen van Jaap van den Ende

Expositie in AKINCI Gallery Amsterdam, najaar 2020. Foto: Peter Tijhuis

Wie maakt het een of twee keer in de maand niet mee? Je loopt een galerie binnen of betreedt een museumzaal, soms terloops, je wil je laten verrassen maar ook weer niet zo diep gaan dat je in het getoonde werk duikt en dan komt de verwondering. Het lijkt mij dat het werk van de beeldend kunstenaar Jaap van den Ende, (Delft, 1944), zich daar uitstekend voor leent. Je ziet landschappen in collagevorm...het vertrouwde...bijna ga je er misschien aan voorbij...maar het oog blijft toch ook haken aan het andere...Wat is hier aan de hand? Hans Sizoo pakt op dat moment de handschoen op en schreef een boeiend stuk over het werk van Van den Ende voor het voorjaarsnummer. Dit aan de hand van twee werken: Stadsrand, plassen, (informele systemen) uit 2016 en Branding, (informele systemen), uit 2012.

Door en via de waarneming met uitleg door Hans Sizoo, krijgt het begrip 'informele systemen' langzaam maar zeker inhoud. Wat bedoelt Van den Ende daar toch mee? Van den Ende fotografeert sinds 1997 landschappen dicht bij huis met het oog van een beschouwer. Uitgangspunt is dat wij alleen niet in één beeld waarnemen...we maken met ons oog als het ware dia's van de omgeving, die zich op ons netvlies en in onze herinnering in één beeld vertalen. Maar wat ligt er - achter - onze waarneming? Of - achter - het landschap? Hier laat Van den Ende de werkelijkheid overvloeien in abstractie waardoor er een dialoog ontstaat met wat, en hoe we waarnemen en verborgen wetmatigheden. 

Boeiend is, aldus Sizoo, dat Van den Ende niet zoals Mondriaan bijvoorbeeld, uitgaat van universele wetmatigheden. Het gaat om afzonderlijke visuele waarnemingen van landschapsbeelden.

Jaap van den Ende, Branding, (informele systemen), 2012, olieverf/linnen, 3 delen, 96x60 cm. Part. verz. Foto: Jan-Willem Groenendaal

Op dit punt zijn we langer gebleven in de galery of in de museumzaal dan aanvankelijk gepland en gaan we er verrijkt weer uit. Een waardevolle toelichting rijker door Hans Sizoo. 

Jaap van den Ende heeft een lange staat van dienst: hij volgde een opleiding aan de KAB in Den Haag, daarna was hij een aantal jaren docent in Arnhem aan de ABK en aan de Willem de Kooning Academie Rotterdam. Hij heeft vele exposities op zijn naam: zowel solo als overzicht. (bron: Wikipedia)

Hans Sizoo tijdens een Bühne presentatie